Net zo goed als er voor organisaties redenen zijn om ISO 9001 gecertificeerd te worden, zijn er voor andere organisaties redenen om te stoppen met certificatie. Redenen die daarvoor vaak genoemd worden zijn:
- Er zijn te veel procedures en bovendien zijn die te ingewikkeld of te zwaar (maar overweeg dan eens een opschoningsactie).
- Klanten vragen niet meer om het certificaat, of vragen juist om méér dan ISO 9001.
- Het certificaat heeft geen publicitaire waarde meer.
- Het certificeringsproces en/of het kwaliteitssysteem staat te ver weg van wat het management dagelijks bezig houdt (maar overweeg dan eens een risico-analyse).
- Het kwaliteitssysteem heeft te weinig draagvlak bij de medewerkers.
- Certificatie kost tijd en geld.
Een besluit tot beëindiging van de certificering kan uiteraard volstrekt legitiem zijn. Wil het een goed besluit zijn, dan zal het aan een aantal (met elkaar samenhangende) criteria moeten voldoen, waaronder:
- Het besluit moet expliciet genomen zijn. Impliciete besluiten hebben de hebbelijkheid niet bij alle betrokkenen (eensluidend) bekend te zijn. Ook worden ze meestal niet genomen op basis van een afweging van alle relevante aspecten.
- Het besluit om te stoppen moet op hetzelfde niveau genomen worden als het besluit om te beginnen met certificering.
- Het besluit mag niet zijn genomen op grond van een simpele kostenreductie, hoe verleidelijk ook. De out-of-pocket-kosten van de certificeerder zijn goed zichtbaar, maar de vaak minder zichtbare baten van diens periodieke bezoek wegen daar als het goed is ruimschoots tegen op (anders valt ook een verandering van certificeerder te overwegen).
- Stoppen met certificering is een ander besluit dan stoppen met werken volgens het gedachtengoed van ISO 9001. Deze twee beslissingen worden dan ook op andere gronden genomen.
Vanuit dat gedachtengoed is het nuttig het kwaliteitssysteem weer eens goed tegen het licht te houden: zijn de zaken die "moeten van ISO" geïntegreerd in de normale jaarcyclus (zoals jaarplannen, budgetrondes enz.); zijn de interne audits nog een meetinstrument voor het management; is de documentatie nog passend bij de organisatie? Vaak valt er nog het nodige te winnen. - De afbreukrisico's van stoppen moeten zijn meegenomen in de besluitvorming!
Welke indruk krijgen klanten als de onderneming ineens niet meer gecertificeerd is? (Betekent het dat de aandacht voor de kwaliteit van de producten en diensten afneemt? Wil het bedrijf niet meer verbeteren, en dus stil blijven staan?)
En minstens zo belangrijk: welke indruk krijgen de medewerkers als de onderneming ineens niet meer gecertificeerd is? (Jarenlang hebben ze gehoord dat kwaliteit zo belangrijk was; is dat nu niet meer zo? Was die hele certificering toch een smaakje van de week van het management? Betekent het dat andere zaken die het management belangrijk vindt, dat wellicht morgen niet meer zijn, en maakt het dus niet uit of we daar wel of niet aan meewerken?)